Czy psychoterapia jest skuteczna?

Psychoterapia - kwiatek

Wiele osób pyta się mnie czy psychoterapia, a szczególnie czy psychoterapia online jest skuteczna. Jak jest efektywność psychoterapii? Czy mogę im rzeczywiście pomóc w uzdrowieniu nerwicym czy depresji?

Zacznijmy od tego czym psychoterapia nie jest.

Psychoterapia NIE polega na:

  1. Po prostu rozmowie i byciu wysłuchanym, co może załatwić również spotkanie z przyjaciółką.
  2. Na dawaniu rad. Nikt nie jest lepszym ekspertem od Twojego życia, niż Ty sam i nikt nie może wiedzieć co jest dla Ciebie dobre, lepiej niż Ty.
  3. Doszukiwaniu się przez psychoterapeutę jakiś skrywanych przez Ciebie tajemnic i zmuszaniu do ujawniania Twoich mrocznych stron.
  4. Zastosowaniu magicznej sztuczki w czasie jednej, czy kilku sesji, która sprawi, że będziesz szczęśliwa/y.
  5. Daniu Ci odpowiedzi odnośnie sensu życia i tego co masz dalej w nim robić.
  6. Udowodnieniu, że Twój partner/ka jest zły/a, a Ty dobra/y.
  7. Udowodnieniu sobie, terapeucie i innym, że jesteś beznadziejnym przypadkiem i nic nie działa.
  8. Rozwiązaniu wszystkich Twoich obecnych problemów przez terapeutę, w oczekiwaniu, że: „dopiero kiedy rozwiążę swoje problemy to będę szczęśliwa”, albo inaczej: „jak mogę być szczęśliwa kiedy mam tyle problemów”.

Na czym więc polega skuteczność psychoterapii?

Neurony grafika, plastyczność mózgu

Nasz mózg zbudowany jest z komórek nerwowych (neuronów). Neurony tworzą ze sobą sieci połączeń. Kiedy dwa neurony aktywują się w tym samym czasie, a aktywacja ta powtarza się, wówczas następuje trwałe połączenie pomiędzy neuronami. Jest to tak zwana plastyczność mózgu. Na tym polega proces uczenia się. Bodźce (wrażenia, uczucia, myśli) są ze sobą kojarzone w czasie procesu uczenia się, co na poziomie fizycznym polega na wytworzeniu połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi. Łączą się te, które się razem odpalają. Później wystarczy jeden element z danego układu (np. zapach lub widok przedmiotu) żeby przypomnieć sobie pozostałe elementy (myśli, uczucia, emocje, fakty).

Na przykład zapach ciasta wzbudza w Tobie przyjemne uczucia z dzieciństwa, poczucie bezpieczeństwa, ciepło domu rodzinnego. Czyli bodziec: widok ciasta, zapach = przyjemność. Jeśli przy tym warunkowaniu obecny był inny element, np. specyficzna muzyka, wówczas tylko ta muzyka będzie nam się kojarzyła przyjemnie. Większość z nas zna klasyczny eksperyment z psami Pawłowa i dzwoneczkiem. Tak też się dzieje w przypadku warunkowania (zapamiętywania) jakichkolwiek doświadczeń, także tych negatywnych.

Prawdopodobnie doświadczasz momentów, w których nie wiesz dlaczego ale nagle Twój nastrój się obniżył albo czujesz złość. Jeśli przypomnisz sobie, co to była za myśl albo sytuacja, która wywołała całą lawinę powiązanych za sobą skojarzeń i nieprzyjemnych uczuć, to już połowa sukcesu.

Aby stać się bardziej świadomym tego procesu, w psychoterapii stosujemy medytację (ang. mindfulness), która pomaga nam wyciszyć umysł i stać się bardziej świadomym swoich procesów myślowych i myśli automatycznych.

Kolejnym krokiem jest dodanie do obecnego układu neuronalnego, nowego elementu (np. nowego wzorca myślowego).  Zmiana układu zachodzi faktycznie na poziomie fizycznym w postaci stworzenia nowego połączenia pomiędzy dodatkowymi neuronami. Na przykład. Widzę żółte liście i słyszę wiatr, przypomina mi się czas rozpoczęcia szkoły kiedy było zimno i czekała mnie klasówka. Pojawia się uczucie lęku i smutku. Przypominają mi się w związku z tym inne sytuacje, w których obecne były też te emocje (pamiętanie zgodne z nastrojem). Poprzez pryzmat tego nastroju zaczynam też postrzegać obecną sytuację jako przygnębiającą.

Nowym elementem może być np dostrzeżenie piękna kolorów drzew, poczucie ciepła kominka, zapach owocowej herbaty, dobra książka pod ciepłym kocem i powiedzenie sobie np.: „jak to dobrze, że mam ciepło w domu”. Kiedy tworzą się nowe połączenia między neuronami, osłabiają się też stare. W końcu widok żółtych liści będzie dla nas piękny 🙂

Psychoterapia to nie żadne głupoty, wymysły czary mary ale proces, którego namacalne zmiany można zaobserwować na poziomie fizycznym w postaci nowych połączeń neuronalnych.

 

Połączenia neuronów w psychoterapii

 

Znasz zapewne uczucie kiedy w życiu nic się nie zmieniło ale jednego dnia wydaje nam się, że wszystko jest ok, a drugiego widzimy tę samą sytuację jako klęskę.

W psychoterapii przede wszystkim uczymy się postrzegać życie i sytuacje, z różnych perspektyw. Często nie mamy wpływu na to co się wydarza ale mamy wpływ na to jaki będziemy nasz stosunek do tego zdarzenia. W życiu zawsze są i będą jakieś problemy, czy to finansowe, czy zdrowotne, czy relacyjne, jak nie nasze, to kogoś bliskiego. Obowiązki i rutyna także stanowią dla wielu osób problem. W psychoterapii uczymy się postrzegać je nie jako problemy ale jako wyzwania. Jak w grze komputerowej, jako fascynujące przeszkody do pokonania. Uczymy się widzieć „szklankę do połowy pełną zamiast do połowy pustą„. Staramy się zauważać dobre i piękne aspekty życia, nie wypierając przy tym bolesnych, widzieć pełne spektrum, cały obraz, a nie tylko pewien wybrany fragment.

 

Kolejnym ważnym aspektem psychoterapii jest zrozumienie. Poprzez zrozumienie i nadanie znaczenia sytuacjom możemy dopełnić proces zamiast ciągle się pytać: „dlaczego mi się to przydarzyło”. Nasz umysł ma tendencję do kończenia zdań niedokończonych. Jeśli nie domkniemy historii, będzie się ona ciągle odtwarzać w naszym umyśle w postaci myśli perserweatywnych (powracających).

Możemy zapytać się siebie czego ta sytuacja nas nauczyła, co nam pokazuje albo jak ją przetransformować tak aby nam służyła, a nie była obciążeniem. Nawet w trudnych doświadczenia z dzieciństwa, oprócz uznania cierpienia, bólu, czy złości można zobaczyć coś co będzie służyło naszemu rozwojowi i wrastaniu. To właśnie dzieci, które dużo wycierpiały w dzieciństwie są potem nad wyraz empatycznymi i wrażliwymi na cierpienie innych osobami, artystami, którzy transformują swoje cierpienie w sztukę.

Osoby, które nie doświadczyły wystarczająco miłości i uwagi ze strony rodziców, albo były ofiarami przemocy będą uważne na to, aby ich dzieci nie cierpiały tak samo jak one. Mogą zatem przetransformować trudne doświadczenie w coś pozytywnego i konstruktywnego w postaci innego traktowania swoich dzieci.

Możemy zobaczyć też swoje zachowania, nie jako patologiczne i przeszkadzające ale będące wyrazem naszej tożsamości, która jest wyjątkowa i unikalna, czyli nadać im nowe, pozytywne znaczenie. Możemy również spróbować wykorzystać je konstruktywnie, tak aby nam służyły. Ktoś, kto na przykład ma depresję i cierpi z powodu zła wyrządzonego zwierzętom może spróbować zrobić coś w kierunku zmiany ich losu, może jego wrażliwość nie jest przekleństwem ale specjalnym darem i pokazuje drogę, którą ma kroczyć. Kobieta, która bardzo dużo mówi, ma widoczne zdolności słowne i może jej talentem jest pisanie. Na tym właśnie polega transformacja.

Zmiana myślenia - chmury 

Oprócz zmiany myślenia, w czasie procesu psychoterapii, uczymy się nowych zachowań. Nasze myśli wpływają na nasze zachowania, postawę ciała, sposób wypowiadania się ale również, jak wynika z badań, także sama zmiana na poziomie fizycznym, jak zmiana postawy ciała, sposobu zachowania, mówienia, także wpływa na nasze myślenie i emocje. Jest to sprzężenie zwrotne. W czasie sesji psychoterapeutycznych ćwiczymy więc nowe zachowania, tak aby wykształcić w sobie nowe postawy i nowe wdrożyć nowe wzorce myślenia.

I w końcu, psychoterapia to też znajdowanie rozwiązań na problemy, z którymi się zgłaszamy i wprowadzenie konkretnych zmian w życie. Przyglądamy się temu czego nie możemy zmienić i co lepiej jest zaakceptować oraz szukamy rozwiązań na to co zmienić możemy, jeśli nam nie służy. Rozwiązania znajduje klient, a terapeuta wzmacnia go dodając siły do zmiany.

Opisane przeze mnie aspekty procesu psychoterapeutycznego są tylko ogólnymi trendami, natomiast każda ze szkół psychoterapeutycznych używa specyficznych narzędzi w zależności od jej założeń teoretycznych.

Czy psychoterapia przez Internet jest skuteczna?

  1. Azy Barak i współpracownicy z Uniwersytetu w Hajfie (2008b) zrobili pierwszą meta-analizę badań w zakresie skuteczności psychoterapii on-line. Dokonali oni przeglądu 92 badań z udziałem łącznie 9764 klientów. Klienci stanowili reprezentatywną grupę pod względem wieku, płci, rasy i języka. Autorzy stwierdzili, że „terapia przez internet jest równie skuteczna, lub prawie tak samo skuteczna jak terapia twarzą w twarz.” (str. 147).
    On-line-psychotherapy-MetaAnalysisInterventionsBarak
  2. Murphy i Parnass i wsp. (2009) w swoim badaniu „Satysfakcja Klienta i porównanie wyników terapii on-line i twarzą w twarz” nie stwierdzili istotnych różnic pomiędzy wynikami klientów uczestniczącymi w terapii on-line, a wynikami klientów terapii twarzą w twarz, mierzonych skalą GAF (GAF jest skalą subiektywnej oceny społecznego, psychologicznego oraz zawodowego funkcjonowania).
  3. Z wywiadów psychiatrycznych wynika, że telepsychiatria wydaje się być rzetelną formą terapii i zarówno pacjenci jak i lekarze wyrażają wysoki poziom zadowolenia z telepsychiatrii (Fruech, 2000).
  4. W kontrolowanych wywiadach nie stwierdzono istotnych różnic między psychoterapią online i psychoterapią twarzą w twarz w odniesieniu do diagnostyki, wieku i płci pacjentów (Dongier).
  5. Interwencje psychoterapii twarzą w twarz mogą być z powodzeniem stosowane również w terapii online. Badania wykonane przez Wade i współpracowników (2006) sugerują, że komputerowy system interwencji może z powodzeniem być wykorzystywany do terapii zarówno rodziców jak i dzieci z uszkodzeniami mózgu (TBI). Wszystkie rodziny, które wzięły udział w badaniu wykazały poprawę wyników na jednej lub więcej skal zachowań, w tym zwiększenie zrozumienia kalectwa i poprawy relacji rodzic-dziecko. Wszyscy rodzice i dzieci, oprócz jednego, powiedzieli, że poleciliby ten program innym.

Referencje

  • Barak, A., Hen, L., Meyran, B. and Na’ama, S. (2008). “A Comprehensive Review and a Meta-Analysis of the Effectiveness of Internet-Based Psychotherapeutic Interventions.” Journal of Technology in Human Services, Vol. 26 (2/4), 109 – 160.
  • Dongier, M.; Templer, R., Lalinec-Michaud, M., Meuneir, D. “Telepsychiatry: Psychiatric consultation through two-way television: A controlled study.”. Canadian Journal of Psychiatry 31: 32-34
  • Frueh BC, Deitsch SE, Santos AB, et al. (2000) Procedural and methodological issues in telepsychiatry research and program development. Psychiatric Services, 51:1522–1527.
  • Murphy, L. M., Parnass, P., Hallett, R. H., & Mitchell, D. L. (in press). Client satisfaction and outcome comparisons of online and
    in-person counselling methods. British Journal of Social Work.
  • Wade, Shari L.; Carey, Joanne; Wolfe, Christopher R. An online family intervention to reduce parental distress following pediatric brain injury. Journal of Consulting and Clinical Psychology, Vol 74(3), Jun 2006

 

Ewa Holt
Ewa HoltPsycholog

Facebook

Porozmawiaj ze specjalistą w zaciszu własnego domu

ZAPISZ SIĘ
ZAPISZ SIĘ

jak dobrze, że teraz każdy może żyć gdzie chce, pracować gdzie chce i pomimo to być w kontakcie ze swoim psychologiem, ze swoim astrologiem, ze swoim trenerem itd itd. mieszkałam kiedyś za granicą i pamiętam jakim ograniczeniem dla mnie było te 1000km w kwestii zrobienia terapii. w ogóle co za komfort! żeby zrobić terapię nie trzeba wywracać życia nie wiadomo jak, nie trzeba rezygnować z czegoś czy poświęcać czegoś, tylko wygodnie usiąść w swoim fotelu! gratuluję pomysłu:)) i wszystkiego dobrego:)

Ewa Holt to wspaniałą terapeutką. Kobieta pełna ciepła i miłości. Miła i godna zaufania. Bez obaw powierzam jej swoje najbardziej intymne sprawy. Z wielką delikatnością i intuicją prowadzi przez ciemne doświadczenia życiowe. W jej obecności czuję troskę i opiekę. Dzięki niej zauważam jak piękne jest życie. Dziękuję.

Kasia, Pacjentka

Po długich poszukiwaniach terapeuty w róznych nurtach, mniej i bardziej znanych, trochę przypadkiem trafiłam do Ewy. Jak wiele jej zawdzięczam nie sposób opisać. Dziś dzięki niej, po wielu wielu latach udało mi się trafić na swoją drogę, pozbyć bardzo przeszkadzających elementów wnętrza, a nad innymi zapanować. Nie powiem by terapia była prowadzona “standardowo” cokolwiek to znaczy, ale jestem głęboko przekonana,ze własnie dlatego tak dobrze mi było. Dużo mogłabym pisać… dla mnie absolutna duchowość, ciepło i troska. KasiaD

Kasia D., Pacjentka

Ewa to niezykły człowiek i niezwykły terapeuta. Jej otwartość na świat i ludzi sprawia, że niezaleznie od tego kim jesteś, co robisz i jakie masz problemy, znajdzie do Ciebie drogę. Od dawna jestem pod ogromnym wrażenim jej pracy z grupą, jak i indywidualnej. Sesje z Ewą były dla mnie poczatkiem bardzo ważnych zmian w życiu, zmian, które dziś pozwlają mi żyć szczęśliwiej i pełniej. Poza tym Ewa jest niesamowicie ciepła, empatyczna pełna wspaniałych pomysłów i dobroci dla wszystkich istot.

Ania Dzięciołowska, Pacjentka

Ewo.. Jeśli ktoś kiedyś zapyta mnie kto tak zmienił moje życia, kto pomaga znaleźć sens życia, otacza opieką, jest cudownym terapeutą powiem Ewa:) Ewa Holt, kobieta, która jest cudownym człowiekiem i cudownym terapeutą, nie zostawi Cię samego w potrzebie bo czuje Twoje cierpienie i pokazuje Ci lepszą stronę życia:) Jeg elsker deg!!!!

Ania, Pacjentka

O tym czy dany terapeuta dobrze prowadzi terapię przekonać możesz się tylko i wyłącznie Ty sam. Poznasz to po tym czy przy końcu terapii udało Ci się wprowadzić zmiany wżyciu. Mnie z Panią Ewą udało się to już na pierwszych spotkaniach. Psychoterapia wymaga ciezkiej pracy , a Pani Ewa przeprowadzila mnie przez ten proces bardzo delikatnie i z wyczuciem, będąc obok i trzymajac za rękę. Była razem ze mną gdy pokonywałam swoje najgorsze lęki i przeprowadzała na drugie strony mostów. (…)

Ragdoll, Pacjentka